سعی داریم با شرح موضوع “آشنایی با مرزهای زمینی و دریایی ایران”، شما را با مشترکات مرزی و همسایگانمان بیشتر آشنا کنیم. ما در شرکت حمل و نقل بین المللی راهگشا کالا در زمینه خدمات حمل بین المللی، ترخیص کالا و مبادلات کالایی با کشورهای همسایه در خدمت شما بزرگواران هستیم. با ما همراه باشید!
ایران دارای ۱۵ همسایه است و ۱۶ استان از ۳۱ استان ایران دارای مرزهای زمینی و دریایی هستند.
سه كشور، تركیه، ارمنستان و افغانستان دارای مرز زمینی، و هشت كشور روسیه، قزاقستان، عمان، امارات، قطر، کویت و عربستان دارای مرز دریایی هستند. با چهار همسایه دیگر شامل عراق، آذربایجان، تركمنستان و پاکستان همزمان دارای مرزهای زمینی و دریایی است.
•نه (۹) استان کشور که تنها دارای مرز زمینی با همسایگان هستند شامل :
آذربایجان غربی/ آذربایجان شرقی/اردبیل/خراسان رضوی/ خراسان شمالی/ خراسان جنوبی/ کرمانشاه/ کردستان/ ایلام
•سه (۳) استان کشور فقط از راه دریا مرز دارند شامل :
مازندران/هرمزگان/بوشهر
•و چهار (۴) استان کشور هم هر دو مرزهای زمینی و دریایی را دارا می باشند شامل :
گیلان/گلستان/سیستان و بلوچستان/خوزستان می باشند.
مجموع مرزهای ایران 11 هزار و 240 كیلومتر است كه 63 درصد مرز خشكی و 37 درصد مرز آبی است و در حال حاضر 90 درصد تجارت جهانی از طریق حمل و نقل دریایی انجام می شود.
مرزهای زمینی :
ایران با داشتن ۵۴۴۰ کیلومتر مرز زمینی، از نظر طول مرزهای زمینی بیست و هفتمین کشور جهان است. سهم طول مشترک مرزی هر یک از هفت کشور همسایه از طول این ۵۵۰۰ کیلومتر به شرح ذیل می باشد.
مرزهای مشترک شمال غرب ایران که در استان‌های آذربایجان غربی، شرقی و اردبیل واقع شده‌اند:
•ارمنستان با طول مرز مشترک ۳۵ کیلومتر.
•آذربایجان که با احتساب نخجوان، مرزی مشترک به طول ۴۳۲ کیلومتر دارد.
•ترکیه با طول مشترک مرزی ۴۹۹ کیلومتر.
اما در شرق کشور مرزها کمی طولانی‌تر است.
•مرز شمالی ۹۹۲ کیلومتری با ترکمنستان،
•مرز ۹۳۶ کیلومتری با افغانستان،
•مرز ۹۰۹ کیلومتری با کشور پاکستان.
•رکورد دار مرزهای ایران، یکی از همسایه غربی، یعنی عراق است که ۱۴۵۸ کیلومتر با ایران دارای مرز مشترک می باشد.
دروازه مرزی ارمنستان :
نوردوز
روستای نوردوز در مجاورت رودخانه ارس واقع شده است. نوردوز از توابع استان آذربایجان شرقی و شهرستان جلفا به شمار می‌رود. پل نوردوز، شاهراه صادرات به ارمنستان و نقــطه تردد سالانه دو میلیون مسافر است.
دروازه مرزی آذربایجان :
گذرگاه مرزی آستارا
معروف‌ترین این دروازه های مرزی آستاراست. آستارا که به نوعی یکی از قدیمی ترین گمرک‌های تاریخ دار ایران نیز به شمار می‌رود، شهری است در شمالی‌ترین نقطه استان گیلان که در آن سوی مرز بدیلی همنام خود دارد. آستارای ایران، البته بندر هم هست و برنامه‌هایی برای احیای نقش بندری آن به منظور ایفای نقش در دریای خزر نیز وجود دارد.
گذرگاه مرزی بیله سوار
دیگر دروازه مرزی ایران و آذربایجان است که در شمال شرق استان اردبیل واقع شده است. بیله‌سوار در نوع خود یکی از دروازه‌های ورودی شهروندان آذربایجانی به ایران به شمار می‌رود. استاندار اردبیل اعلام کرده که روزانه حدود سه هزار نفر (یک میلیون نفر در سال) از اتباع آذربایجان از طریق بیله‌سوار وارد ایران می‌شوند.
گمرک بیله‌سوار از بدو تاسیس اتحاد جماهیر شوروی اهمیت خود را از دست داده و به تعطیلی کشانده شده بود، چرا که مبادلات با شوروی از طریق جلفا صورت می‌گرفت؛ اما با استقلال آذربایجان، نیاز به وجود این گمرک زنده شد و به احیای آن انجامید.
گذرگاه مرزی جلفا
سومین دروازه مرزی ایران با جمهوری آذربایجان است. جلفا در حقیقت دروازه‌ای است که رو به نخجوان، جمهوری آذربایجان گشوده می‌شود. شهر جلفا در بخش غربی شهرستان جلفا این نقش را ایفا می‌کند. نوردوز هم که یگانه دروازه مرزی ایران ـ ارمنستان است، در شرق شهرستان جلفا در استان آذربایجان شرقی واقع است.
شاید از این جهت بتوان جلفا را تنها شهرستان ایران دانست که با دو کشور هم مرز است و برای هر دو نیز گمرکی مجزا دارد. جلفا، همنامی هم در آن سوی مرز دارد : جلفا یکی از مناطق نخجوان نیز به شمار می‌رود.
گذرگاه مرزی پلدشت ( صنم بلاغی )
دیگر دروازه مرزی ایران و جمهوری آذربایجان، شهر پلدشت، از توابع استان آذربایجان غربی است. گمرک پلدشت البته به بزرگی دیگر گمرک‌های مرز ایران و آذربایجان نیست. در پنج‌ماهه نخست سال ۹۱ در حدود ۷۰ هزار نفر از گمرک پلدشت تردد کرده اند.
دروازه مرزی ترکیه :
گذرگاه مرزی بازرگان ( مرز گوربولاغ )
اگر بنا باشد از دروازه‌های مرزی ایران ـ ترکیه بنویسیم، بازرگان در صدر این فهرست قرار خواهد داشت. بازرگان، در شمال آذربایجان غربی، از توابع شهرستان ماکو به شمار می‌رود.
بازرگان به گمرکی تبدیل شده که در سال ۹۰، یک میلیون و پانصد و بیست هزار و در سال ۹۱ ، ۹۷۰ هزار نفر از طریق آن تردد کرده‌اند و اینک یکی از پرترددترین دروازه‌های مرزی ایران به حساب می‌آید.
گذرگاه مرزی سِرو ( مرز اسن دره )
شهر سرو، به عنوان دیگر گذرگاه مرزی ایران ـ ترکیه در سال ۱۳۷۹ و با ادغام چهار روستا (از جمله روستای سرو) تاسیس شد. شهر سرو یکی از شهرهای شهرستان ارومیه به شمار می‌رود و در غرب استان آذربایجان غربی، در محلی نزدیک به نقطه تلاقی مرز عراق، ایران و ترکیه واقع شده است. در ده ماهه میانی سال گذشته، ۳۶۸هزار نفر از این گمرک تردد کرده‌اند.
گذرگاه مرزی رازی ( مرز کاپی کوی )
رازی یکی از دروازه‌های زمینی متفاوت ایران است. این گمرک به دلیل خروج خط آهن از آن اهمیت یافته است. رازی از توابع شهرستان خوی، موقعیتی شمالی تر از مرز سرو و جنوبی تر از مرز بازرگان دارد. مرز رازی از جهتی نزدیک‌ترین مسیر زمینی به ترکیه به شمار می‌رود.
دروازه مرزی عراق :
کشوری که طولانی‌ترین مرز و در عین حال بیشترین مجادلات مرزی را با ایران داشته، یکی از کشورهایی است که ایران دروازه‌های مرزی فراوانی در مرز آن دارد.
گذرگاه مرزی کیله سردشت، سیرانبند بانه و سیف سقز که در مرزهای تمرچین پیرانشهر و باشماق مریوان، ایران و عراق دارای شهرک‌های مشترک صنعتی نیز هستند.
گذرگاه مرزی خسروی ( منذریه، دولت مرکزی عراق )
مرز خسروی واقع در شهرستان قصر شیرین، یکی از شهرستان‌های استان کرمانشاه است.
گذرگاه مرزی پرویزخان ( خانقین، دولت مرکزی عراق
در قصر شیرین، دروازه مرزی دیگری هم وجود دارد. پرویزخان که تردد زائران از آن ممنوع است، چرا که استفاده از آن صــرفا به منظور تردد مسافرانی صورت می‌گیرد که قصد سفر به اقلیم کردستان عراق را دارند.
گذرگاه مرزی تمرچین ( اقلیم کردستان عراق ) – (حاجی عمران)
از توابع شهرستان پیرانشهر، یکی از شهرستان‌های آذربایجان غربی از جمله دیگر دروازه‌های مرزی ایران و عراق به شمار می‌رود. سال گذشته ۶۳۴ هزار مسافر از طریق این دروازه مرزی تردد کرده‌اند.
گذرگاه مرزی مهران ( زرباطیه )
در استان ایلام قرار دارد و به سبب نزدیکی به شهرهای مذهبی عراق و امنیت مسیر منتهی به اماکن مذهبی در کشور عراق، یکی از مهم‌ترین مرزها برای تردد مسافرانی است که قصد زیارت عتبات عالیات را دارند. تردد انفرادی از مرز مهران امکان‌پذیر نیست و تنها کاروان‌های دارای مجوز از سازمان حج و زیارت قادر به تردد از این مرز هستند.
گذرگاه مرزی باشماق ( اقلیم کردستان عراق )
مرزی است که مابین کردستان ایران و سلیمانیه عراق واقع شده است. باشماق در ۱۵ کیلومتری مریوان و از مناطق این شهرستان به شمار می‌رود. باشماق از جمله مرزهایی است که مدت‌ها پیش از رسمیت یافتن به عنوان یک مرز غیر رسمی به فعالیت می‌پرداخته و منطقه‌ای مهم برای جابه‌جایی کالا بوده است. اینک باشماق علاوه بر اهمیت اقتصادی، اهمیت گردشگری یافته و به یکی از مرزهای پرتردد تبدیل شده است.
گذرگاه مرزی شلمچه
یکی از نام آشناترین مرزهای ایران و عراق باشد. شلمچه یکی از روستاهای شهرستان خرمشهر در جنوب غربی ایران است که البته همنامی نیز در آن سوی مرزها دارد. در سال‌های اخیر شلمچه تبدیل به یکی از دروازه‌های مرزی ایران شده است و حجم قابل توجهی از زائران از آن تردد می‌کنند. البته تردد زائران به صورت انفرادی از مرز شلمچه ممنوع است.
گذرگاه مرزی چذابه ( الشیب )
گذرگاه مرزی سومار ( مندلی )
گذرگاه شیخ صالح ( دولت مرکزی عراق )
دروازه مرزی پاکستان :
میرجاوه
میرجاوه اصلی‌ترین دروازه ایران در مرز پاکستان است. این شهر در ۷۵ کیلومتری جنوب شرقی زاهدان و در میانه محدوده مرزی استان سیستان و بلوچستان واقع شده است.
مرز کوهک
دیگر دروازه مرزی، مرز کوهک، از توابع شهرستان سراوان در استان سیستان و بلوچستان است. این دروازه مرزی به منظور ترانزیت کالا و بهبود وضعیت معیشتی مردم منطقه تاسیس شده است. به طور کلی دروازه‌های مرزی استان سیستان و بلوچستان دروازه‌های تازه تاسیس و رو به رو شدند که هنوز برای ارتقای جایگاه اقتصادی آنان ظرفیت‌های فراوانی وجود دارد.
جالق
شهری در بخش جالق شهرستان سراوان استان سیستان و بلوچستان ایران است. که از شرق به کشور پاکستان از غرب به سردشت و از جنوب و جنوب غرب به سراوان و از شمال غرب به خاش و میرجاوه منتهی می‌شود
پیشین
ریمدان
دروازه مرزی افغانستان:
میلک
گذرگاه مرزی میلک که از روستاهای شهرستان هیرمند، از توابع استان سیستان و بلوچستان بوده و در ۴۵ کیلومتری زابل واقع شده است، یکی از دروازه‌های مرزی ایران و افغانستان به حساب می‌آید. میلک در مجاورت ولایت نیمروز افغانستان واقع شده است.
دوغارون
مهم‌ترین کریدور مرزی با افغانستان، دوغارون است. دوغارون از توابع تایباد در استان خراسان رضوی است. فاصله آن با تایباد ۱۵ کیلومتر و با هرات ۱۳۵ کیلومتر است. دوغارون در دولت دهم به منطقه ویژه اقتصادی ارتقا پیدا کرد. این گذرگاه در جاده ابریشم جدید نیز قرار دارد.
ماهیرود
گمشاد
دروازه مرزی ترکمنستان :
سرخس، اینچه برون، باجگیران و لطف‌آباد از دروازه‌های مرز ترکمنستان به شمار می‌روند.
گذرگاه مرزی شهرستان سرخس
مرز سرخس، با فروپاشی شوروی و احداث پل رودخانه تجن ایجاد شد. سرخس در شمال شرقی ایران واقع است و بخشی از اهمیت آن هم به نزدیکی اش به افغانستان باز می‌گردد. سرخس در ابتدا نقش مرز ریلی را ایفا می‌کرد و بعدها به عنوان مرزی برای تردد کامیون‌ها نیز در نظر گرفته شد. سرخس ۱۸۶ کیلومتر با مشهد فاصله دارد.
گذرگاه مرزی باجگیران – قوچان
دیگر مرز ایران و ترکمنستان، باجگیران از توابع شهرستان قوچان در خراسان رضوی است.
گذرگاه مرزی لطف آباد شهرستان درگز
واقع در شهرستان درگز از توابع خراسان رضوی است. لطف‌آباد به عشق‌‌آباد نزدیک‌تر است تا مشهد؛ ۹۰ کیلومتر تا اولی و ۲۹۵ کیلومتر تا دومی.
گذرگاه مرزی اینچه برون استان گلستان
اینچه بُرون شهری مرزی در شهرستان گنبد کاووس، شمال استان گلستان و در مرز کشور ترکمنستان قرار دارد.
مرزهای دریایی :
جمهوری اسلامی ایران دارای سه حوزه دریایی عمان، خزر و خلیج فارس است همچنین دارای مرزهای گسترده آبی بوده كه یك سوم مرزهای كشور را شامل می شود.
ایران با هشت كشور قزاقستان، امارات، عمان، قطر، عربستان، كویت و روسیه دارای مرز دریایی هستند. همچنین جمهوری اسلامی ایران با چهار همسایه پاكستان، تركمنستان، آذربایجان و عراق همزمان دارای مرز دریایی و زمینی است.
کشور ایران به طول ٢٤٤٠ کیلومتر دارای مرز دریایی می باشد که در ادامه لیست شهرها آورده شده است.
از طریق دریای خزر
استان‌های گیلان مازندران گلستان از طریق دریای خزر با کشورهای دیگر مرز مشترک دارند.
استان گیلان: آستارا / آستانه اشرفیه / بندرانزلی / رضوانشهر / طوالش
استان مازندران: بابلسر / فریدونکنار / بهشهر / گلوگاه / تنکابن / عباس آباد / چالوس / رامسر / محمود آباد / نکا / نور / نوشهر / جویبار / میاندورود
استان گلستان: بندرگز / بندر ترکمن / گمیشان
از طریق دریای عمان و خلیج فارس
استان‌های زیر از طریق خلیج فارس با کشورهای دیگر همسایه هستند.
استان خوزستان: آبادان / بندرماهشهر / شادگان / هندیجان
استان بوشهر: بوشهر / تنگستان / دشتی / دیر / دیلم / کنگان / عسلویه / گناوه
استان هرمزگان: بندرعباس / بندر خمیر / بندرلنگه / پارسیان / سیریک / جاسک / میناب
استان سیستان و بلوچستان: چابهار / کنارک
مرزهای دریایی و هوایی چگونه تعیین می شود؟
تعیین مرزهای دریایی مختص کشورهایی است که به آبهای آزاد جهان دسترسی دارند. بر اساس کنوانسیون حقوق دریاها، مرزهای دریایی به سه دسته آبهای سرزمینی، آبهای تحت نظارت و آبهای منطقه انحصاری-اقتصادی یا فلات قاره تقسیم می‌شوند. بر این اساس مرز آبهای سرزمینی به فاصله 12 مایلی( هر مایل دریایی 1852 متر است) از خط مبدا ساحلی هر کشور گفته می‌شود که حق کشتیرانی و استفاده از منابع دریایی تنها در انحصار کشور ساحلی است.
اگر 12 مایل به مرزهای آبی سرزمینی هر کشوری اضافه کنیم، مرز آبهای تحت نظارت آن کشور تشکیل می‌شود. یعنی تا فاصله 24 مایلی از خط مبدا ساحلی محدود آبهای تحت نظارت کشورها است. در این محدوده تنها عبور بی ضرر کشورها به رسمیت شناخته می‌شود و کلیه حقوق مربوط به عمق دریا و اکتشافات نیز در اختیار کشور ساحلی است.
اما مرز آب های منطقه اقتصادی یا فلات قاره فاصله‌ای بسیار بیشتر از مرز آبهای سرزمینی و تحت نظارت است. فاصله 200 مایلی از خط مبدا ساحل هر کشور به عنوان مرز آبهای منطقه اقتصادی یا قلات قاره شناخته می‌شود که در این منطقه نیز کشور ساحلی حق استفاده از منابع زیر بستر دریا یا اکتشاف و استخراج نفت یا ماهیگیری را دارد.
مرز هوایی به منطقه بالای جوی سرزمینی هر کشور گفته می‌شود که منطبق بر مرزهای زمینی و آبهای سرزمینی هر کشوری است. مرزهای هوایی به دو دسته افقی(برد) و عمودی( ارتفاع) تقسیم می‌شوند.
از لحاظ افقی مرزهای هوایی منطبق بر مرزهای زمینی و آبهای سرزمینی هر کشور است و به هیچ وجه فضای داخلی مرزهای یک کشور به عنوان فضای بین المللی شناخته نمی‌شود. اما از لحاط ارتفاعی هیچ قانون بین المللی در این زمنیه وجود ندارد و هر کشور محدوده تحت مراقبت و محدوده ممنوعه پروازی از لحاظ ارتفاع را خودش مشخص کرده و به سایر کشورها اعلام می‌کند.
با این حال آنجه در دنیا مرسوم است از ارتفاع 30 کیلومتر( بالاترین حد ارتفاع پرواز هواپیما) تا 160 کیلومتر(کمترین حد پرواز ماهواره‌ها) را به عنوان مرز ارتفاع هوایی در نظر می‌گیرند.
جهت دریافت مشاوره و قیمت حمل با ما تماس بگیرید.
همراه و واتساپ: 09155139662
دفتر: 77-38768176-051
دیدگاه خود را بنویسید