مفهوم ترانزیت چیست؟ واژه ترانزیت Transit یک اصطلاح لاتین است. در زبان های انگلیسی و فرانسه معادل جا به جایی، عبور دادن و یا منتقل کردن می باشد. در زبان فارسی، واژه ترانزیت یک اصطلاح حقوقی و مرتبط با رویه های گمرکی است. این وجود، گاهی برخی فعالان عرصه حمل و نقل یا افرادی که با امور صادرات و واردات سروکار دارند، مفهوم ترانزیت را در معنای صحیح استفاده نمی کنند.
ترانزیت داخلی به جا به جایی محموله های گمرک نشده از یک گمرک کشور به گمرک دیگر گفته می شود. به طور مثال ممکن است محموله ای بدون انجام عملیات گمرکی، از گمرک بوشهر، به گمرک دیگری در کشور منتقل شده و آن جا کار های گمرکی و ترخیص آن به انجام برسد. به این نقل و انتقال داخل کشوری، ترانزیت داخلی گفته می شود.
ترانزیت بین المللی همان طور که از نام آن پیداست، به جا به جایی کالا و محموله های مختلف، میان دو کشور اطلاق می گردد. به طور مثال ارسال کالا از ایران به کانادا، از ایران به ترکیه و … را باید ترانزیت خارجی دانیم.
به این ترتیب محموله های کالایی از مسیر های مختلف که در زیر به آن ها اشاره خواهیم کرد، از یک گمرک ایران خارج شده و گمرک کشور مقصد وارد می شوند (همین طور ممکن است به شکل معکوس کالا از کشور های دیگر چون ترکیه، کانادا، دبی و… می تواند از طریق این روش ها وارد ایران شود. ) یکی دیگر از روش های حمل و نقل کالا ترانشیپ است.
ترانزیت خارجی قوانین مربوط به خود را دارد که به چند مورد از این قوانین در زیر اشاره می کنیم:
ترانزیت داخلی به جا به جایی محموله های گمرک نشده از یک گمرک کشور به گمرک دیگر گفته می شود. به طور مثال ممکن است محموله ای بدون انجام عملیات گمرکی، از گمرک بوشهر، به گمرک دیگری در کشور منتقل شده و آن جا کار های گمرکی و ترخیص آن به انجام برسد. به این نقل و انتقال داخل کشوری، ترانزیت داخلی گفته می شود.
مدارک مورد لازم جهت الصاق به اظهار نامه ترانزیت داخلی شامل :
ترانزیت هوایی از رایج ترین روش های حمل و نقل بین المللی کالا به حساب می آید و معمولا برای حمل و نقل محموله های ارزشمند، دارای حجم و وزن کمتر و همین طور کالاهایی که نیاز به جا به جایی سریع دارند، مورد استفاده قرار می گیرد.
ترانزیت دریایی یکی از روش‌های اصلی حمل و نقل بین‌المللی است که به خاطر قابلیت جابجایی حجم بالای کالا و هزینه‌های نسبتا پایین، بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
این روش عمدتاً برای حمل و نقل بارهایی که وزن یا حجم زیاد دارند، مناسب است و به خاطر توازن میان هزینه و زمان، برای کالاهایی که نیاز فوری به تحویل ندارند، انتخاب می‌شود.
با این حال، همان‌طور که اشاره کردیم، ترانزیت دریایی به دلیل زمان بیشتری که نیاز دارد، معمولاً برای کالاهایی که نیاز به تحویل سریع دارند، مناسب نیست و در این مواقع از روش‌های دیگری مانند حمل و نقل هوایی استفاده می‌شود.
انتخاب بهترین روش حمل و نقل بستگی به نیازهای خاص هر تجارت و نوع کالا دارد.
در صورتی که حمل و نقل دریایی بر اساس قرار داد FOB انجام پذیرد، هزینه های حمل محموله ها تا رسیدن به عرشه کشتی، برعهده شخص حقوقی یا سازمان و شرکت ارسال کننده بود و هزینه های بعدی(هر آن چه باشد) بر عهده گیرنده(خریدار) خواهد بود.
ترانزیت ریلی، همان طور که از نامش پیداست، به وسیله خطوط قطار های معمولی یا اکسپرس انجام شده و لازمه آن، وجود خطوط ریای میان دو کشور است. از این روی غالبا میان کشور هایی که دارای مرز زمینی مشترک بوده و خطوط ریلی میان مرز دو کشور برقرار است، از این روش برای ترانزیت استفاده می شود.
بیشتر کشور های اروپایی هم مرز، از ترانزیت ریلی، برای جا به جایی کالا های مختلف، استفاده می کنند. این روش در مقایسه با ترانزیت دریای و هوایی، بسیار مقرون به صرفه بوده، اما باید محدودیت های آن را نیز در نظر داشت و همان طور که گفتیم همیشه و برای هر مقصد ارسال کالا، قابل استفاده نخواهد بود.
این نوع ترانزیت، بیش از مدل های دیگر برای ما ملموس است. این نوع از ترانزیت کالا، به وسیله تریلر های ترانزیت جاده ای انجام می پذیرد و البته معمولا برای کاربرد میان کشور هایی که دارای مرز مشترک با یکدیگر بوده یا به هر ترتیبی فاصله جغرافیایی و مزر زمینی منطقی باهم دارند، کاربرد خواهد داشت. در حقیقت با وجود جاده ترانزیت می توان از این روش حمل و نقل کالا استفاده کرد.
اگر بخواهیم بگوییم که مهم ترین مزایای ترانزیت جاده ای چیست و نسبت به موارد دیگر چه ویژگی های مثبتی دارد، باید از سرعت بالای آن نسبت به روش های دریایی و ریلی بگوییم.
به علاوه، در این نوع ترانزیت صاحبان کالا این امکان را دارند که کالای خود را به صورت درب به درب منتقل کنند. بدین صورت که تریلی به مبدا شما آمده و بعد از بارگیری، به آدرس مورد نظرشما ارسال می شود.
همان طور که خواندید، حمل و نقل بین المللی و ارسال کالا به روش های مختلفی امکان پذیر است و هزینه ارسال بار به خارج از کشور با هرکدام از روش ها متغییر می شود که با در نظر گرفتن موارد زیر، می توان بهترین روش را انتخاب کرد :
در عرف گمرکی کشور، گاهی یک شخص صادر کننده، کالای تولید داخل را به کشوری دیگر صادر می کند. پس در موضوع صادرات، مبدا کالا کشور ایران و مقصد آن یک کشور خارجی دیگر است.
در واقع، گیرنده کالا، مشتری کالای ایرانی است احتمالا مشهور ترین مثال ممکن، می تواند همان صادرات نفت کشور باشد. اما در حالت بر عکس، ممکن است شخص وارد کننده، کالایی را از یک کشور خارجی به داخل ایران و برای مصرف افراد داخل کشور وارد کند.
صادرات و واردات کالا می تواند دائمی یا موقت باشد. به این معنی که ممکن است یک کالا به صورت موقت و تنها برای نشان دادن نمونه کار به مشتری صادر شود یا برای حضور در یک نمایشگاه بین المللی صادر شده و پس از آن، مجددا به کشور مرجوع شود.
در اینجا برخی از مهم ترین پارامتر هایی که باعث تفاوت در هزینه انواع ترانزیت کالا می شوند را به ترتیب نام می بریم. بعد از این که هر یک از این موارد در نظر گرفتید، می توانید متوجه شوید هزینه تقریبی ارسال کالای مدنظر خود شوید.
ترانزیت به عنوان یکی از ارکان کلیدی در تجارت و جابجایی کالاها و مسافران، نقش مهمی در اتصال بازارها و تسهیل تبادل اقتصادی بین کشورها دارد. این فرآیند ارتباطات تجاری را تقویت کرده و به کشورهای صادرکننده و واردکننده این امکان را می‌دهد که کالاها و خدمات را به سرعت و با هزینه کمتر منتقل کنند. بهبود زیرساخت‌های حمل و نقل، اعم از جاده‌ها، راه‌آهن، و بنادر، می‌تواند تأثیر مستقیم بر رشد اقتصادی و رونق بازارها داشته باشد.
علاوه بر جنبه‌های اقتصادی، ترانزیت می‌تواند به کاهش آلودگی و ترافیک کمک کند و به توسعه پایدار منجر شود. با همکاری‌های بین‌المللی و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین، کشورهای مختلف قادر خواهند بود تا به بهینه‌سازی فرآیندهای ترانزیتی بپردازند و از مزایای آن بهره‌مند شوند. به این ترتیب، ترانزیت تنها یک ابزار اقتصادی نیست، بلکه به عنوان پلی میان فرهنگ‌ها و اقتصادها عمل کرده و به ارتقای سطح زندگی جامعه‌ها و افزایش تعاملات فرهنگی کمک می‌کند.
